Późną jesienią kończą się w gospodarstwach rolnych zbiory i zaczyna okres, kiedy rolnicy przystępują do remontów, naprawy maszyn i urządzeń rolniczych oraz budynków inwentarsko-gospodarczych. W tym okresie wiele czasu poświęcają zwierzętom hodowlanym oraz przygotowują opał do pieca, parnika lub kuchenek gospodarczych.
To, czy rolnik prace będzie wykonywał bezpiecznie zależy tylko od NIEGO.
Statystyki pokazują, że w tym okresie zwiększa się liczba wypadków w gospodarstwach rolnych. Najczęściej są to upadki osób. Głównymi przyczynami upadków zimą jest zły stan nawierzchni podwórzy i ciągów komunikacyjnych, odpowiednich przejść i dojść między budynkami, używanie nieodpowiedniego obuwia oraz niewłaściwe oświetlenie lub jego brak. Wielu rolników pomimo, że kilka razy dziennie pokonuje te same trasy na swojej posesji i znają je niemal na pamięć, to zimą, zajęci pracą, często nie dostrzegają zagrożeń np. śliskich, oblodzonych lub ośnieżonych ciągów komunikacyjnych, czy zalegającego pośniegowego błota.
Można pokusić się o stwierdzenie, że podczas wykonywania tych najprostszych czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, często wkrada się rutyna o czym przekonał się jeden z bohaterów publikacji wydanej przez Oddział Regionalny Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Krakowie „Z szacunkiem ku przestrodze”, który w ten sposób opisuje swoje zdarzenie:
Uległem wypadkowi podczas czyszczenia kombajnu. Nigdy nie powinno być to robione przy włączonej maszynie i przez jedną osobę. Byłem w tedy sam, w grubszym, jesiennym ubraniu. Mimo, że podłoże było równe poślizgnąłem się i przewróciłem. Wałek złapał mi rękę. Jeszcze parę obrotów i jakby mnie przyciągnęło pod dyszlem, nie byłoby co zbierać. Moje wołanie o pomoc usłyszeli sąsiedzi i pomogli mi uwolnić rękę… po wyciągnięciu z wałka trzymała się dosłownie na centymetrze skóry… Lekarz mówił, że po pół roku już powinno być całkiem dobrze. Moim zdaniem całkiem nieźle zrobiło się dopiero po dwóch latach, chociaż przy zmianach pogody ręka nadal mnie boli. Ale musiałem się pozbierać, bo było dla kogo. Mam pięcioro dzieci, które wtedy były jeszcze małe…Ludzie to są tacy, że jak się coś nie stanie bezpośrednio im, to nic z tego nie wyniosą.
Rolnicy wykonują różnorodne prace, w trakcie których używają niewłaściwego obuwia roboczego lub odzieży ochronnej. Często poruszają się w klapkach, butach sportowych oraz obuwiu za dużym i mocno zużytym. Podwórza i ciągi komunikacyjne w obrębie gospodarstwa są niewłaściwie oświetlone lub nie posiadają oświetlenia. Porozrzucane są różne niepotrzebne przedmioty, a prąd do urządzeń doprowadzany jest siecią kabli i przedłużek. Schody po których poruszają się rolnicy i ich domownicy są niejednokrotnie śliskie, z ubytkami, zastawione różnymi przedmiotami i nie posiadają wymaganych poręczy.
Aby zminimalizować ilość wypadków zimą w gospodarstwie rolnym rolnik musi przestrzegać elementarnych zasad bezpiecznej pracy w rolnictwie:
- odśnieżać i posypywać piaskiem, żwirem lub solą gospodarczą oblodzone ciągi komunikacyjne,
- stosować obuwie z antypoślizgową, protektorową podeszwą, dobrze przylegające do kostki z usztywnianymi i wzmocnionymi noskami, które należy czyścić po każdej pracy, a stare i zniszczone eliminować z użytkowania, dostosować obuwie do panujących warunków atmosferycznych i planowanej pracy,
- zadbać o odpowiednią odzież roboczą, zapewniającą ochronę termiczną i przed deszczem oraz przylegającą do ciała. Odzież powinna umożliwiać swobodne ruchy; nie nmoże posiadać zwisających o odstających elementów,
- przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac związanych z konserwacją, naprawą, regulacją, czy oczyszczeniem maszyny należy bezwzględnie wyłączyć napęd i zaczekać do zatrzymania jej elementów ruchomych,
- wyrównać w miarę możliwości powierzchnię podwórzy, uporządkować i utwardzić ciągi komunikacyjne w obrębie gospodarstwa,
- stopnie schodów powinny być wykonane z antypoślizgowego materiału i wyposażone w wygodne poręcze umieszczone z obu stron, w miarę możliwości również zadaszone,
- zadbać o odpowiednie oświetlenie gospodarstwa rolnego, wymienić uszkodzone żarówki, dokonać przeglądu gniazd i wtyków przedłużaczy, zepsute wymienić na sprawne,
- zabezpieczyć studzienki i szamba pokrywami i barierkami ochronnymi,
- stosować w obejściu bezpieczne drabiny, wyposażone w zabezpieczenia przed przechyłem, odchyleniem do tyłu i poślizgiem: u góry haki zaczepowe, u dołu – zakończenia gumowe lub ostre, dostosowane do podłoża,
- nie należy wykonywać pracy po spożyciu alkoholu i innych substancji o podobnym działaniu,
Z zaktualizowanymi „Zasadami ochrony zdrowia i życia w gospodarstwie rolnym”, można zapoznać się na stronie https://www.krus.gov.pl/fileadmin/moje_dokumenty/obrazki/broszury_prewencja/2020/Zasady_ochrony_2020.pdf
Mam nadzieję, że każdy z Państwa zastanowi się co mógłby zmienić w swoim gospodarstwie i zacznie dostrzegać niebezpieczne miejsca na własnym podwórku. Drodzy rolnicy zróbcie to dla bezpieczeństwa własnego i swoich domowników.
Teresa Sajdak
Samodzielny Inspektor
Placówka Terenowa KRUS w Oświęcimiu